Wystawy
14 maja – 27 listopada 2022 roku, Muzeum w Tarnowskich Górach (Rynek 1)
„Ubierało nas Tarmilo”
Ekspozycja jest pokłosiem niemal dwuletnich poszukiwań pamiątek po tarnogórskich Zakładach Przemysłu Odzieżowego „Tarmilo”. Impulsem do tego było wyburzenie budynków tego przedsiębiorstwa w 2019 roku, dekadę po jego zamknięciu. Dla jednych wystawa będzie przypomnieniem dawnych lat, dla drugich – zupełnie nieznaną historią.
Dzieje „Tarmilo” sięgają okresu międzywojennego, kiedy kupiec Otto Stawinoga założył w Tarnowskich Górach przy ul. Opolskiej fabrykę wyrobów tekstylnych „Ostaw”. W 1948 roku została ona upaństwowiona, co znacznie ułatwiło rozwój przedsiębiorstwa, które nazywano Zakładami Przemysłu Odzieżowego (nazwa „Tarmilo” została wyłoniona w konkursie ogłoszonym w 1967 roku). Dla dalszej historii zakładów kluczowa okazała się decyzja z 1954 roku. Od tego czasu przedsiębiorstwo jako jedno z pierwszych w Polsce rozpoczęło specjalizację w produkcji odzieży dziecięcej. W strukturze zakładów pojawiła się komórka wzorcująca, do lat dziewięćdziesiątych XX wieku projektująca ubrania, które były szyte na miejscu i w milionach sztuk egzemplarzy zaopatrywały rynek krajowy oraz zagraniczny. Sztandarowymi produktami „Tarmilo” stały się ocieplane, wodoodporne kurtki i komplety śniegowe. Po rozbudowaniu zakładu w latach 1966-1967 (powstał wówczas trzykondygnacyjny budynek przy ulicy Opolskiej) zatrudniono dodatkowo 460 szwaczek, a wszystkich pracowników było prawie 1000.
Od początku poszukiwań pamiątek po „Tarmilo” duże wsparcie okazały związane z zakładami Zofia Kostrzewa i Maria Krzemińska, które pomogły w dotarciu do innych byłych pracowników i ich rodzin. Jednocześnie na różne sposoby zwracano się do mieszkańców Tarnowskich Gór i okolic z prośbą o udostępnienie przedmiotów związanych z „Tarmilo”. Łącznie na apele Muzeum odpowiedziało 90 osób. W ten sposób udało się wypożyczyć pokaźny zbiór. To głównie fotografie ukazujących życie zakładu oraz kilkadziesiąt zdjęć dzieci-modeli. Wśród udostępnionych pamiątek są także pojedyncze sztuki odzieży. Z ostatnich lat działalności przedsiębiorstwa przetrwały przeważnie płaszcze damskie, które do dziś są noszone przez właścicielki. Ponadto zebrano przedmioty sygnowane charakterystycznym logo (dwa serduszka połączone igłą), np. proporczyki, apaszki, serwetki, etui na długopisy, przypinkę jubileuszową, pamiątkowy medal, odznaczenia, guziki, a nawet ostatnią cegłę z wyburzonej hali produkcyjnej. Dodatkową atrakcją wystawy jest film o działalności ZPO „Tarmilo”, wzbogacony materiałami archiwalnymi.
Wystawa dostępna w godzinach otwarcia Muzeum
26 czerwca – 31 sierpnia 2022 roku, Rynek w Tarnowskich Górach
Od milicji do policji. Geneza i rozwój polskich formacji porządkowych na Górnym Śląsku 1918–1939
Wystawa plenerowa przygotowana została z okazji stulecia powołania Policji Województwa Śląskiego i przyłączenia części Górnego Śląska do Polski. Zrealizowana została pod honorowym patronatem Arkadiusza Czecha, Burmistrza Miasta Tarnowskie Góry.
Na ekspozycji przybliżono historię formacji policyjnych utworzonych na Górnym Śląsku przed 1922 r. Pierwsze z nich powstały na terenach Śląska Cieszyńskiego i miały na celu chronić ludność polską zamieszkałą na tych terenach. Były to: Milicja Polska Księstwa Cieszyńskiego, Milicja Śląska, Żandarmeria Krajowa Księstwa Cieszyńskiego. Pierwsza tego typu formacja złożona z mieszkańców pruskiej części Górnego Śląska to Milicja Górnośląska. Powstała ona m.in. z inicjatywy gen. Józefa Hallera we wrześniu 1919 r. i działała do końca stycznia 1920 r. Do jej zadań należała ochrona polskiej administracji na terenach Górnego Śląska, które zostałyby przyłączone do II Rzeczypospolitej. Dalsze dzieje polskich formacji porządkowych w regionie związane są także z okresem polsko-niemieckiej rywalizacji o jego teren. W wyniku II powstania śląskiego zostaje rozwiązana niemiecka Policja Bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei), a w jej miejsce powstaje Policka Plebiscytowa (Abstimmungs-polizei) przemianowana wkrótce na Policję Górnego Śląska (Polizei Oberschlesien). W tej parytetowej formacji, dowodzonej przez aliantów, służyli zarówno Niemcy i Polacy. W okresie III powstania śląskiego ci drudzy weszli w skład Żandarmerii Górnego Śląska w strukturach której wyodrębniono z czasem Żandarmerię Polową Górnego Śląska złożoną z najlepiej wyszkolonych funkcjonariuszy. Miała ona zwalczać patologie w oddziałach powstańczych oraz brała udział w regularnych walkach z Niemcami. Ostatnim etapem tworzenia polskich formacji policyjnych na Górnym Śląsku było powołanie 17 czerwca 1922 r. Policji Województwa Śląskiego. Jej genezie, strukturze, funkcjonariuszom i ich służbie poświęcono drugą część wystawy.
Wydarzenia
13 sierpnia 2022 roku, godz. 11:00-12:00, Muzeum w Tarnowskich Górach (Rynek 1)
Warsztaty: Projektowanie ubrań, czyli jak dobrać wzory i kolory
Warsztaty plastyczne nawiązujące do wystawy „Ubierało nas Tarmilo” dla dzieci i dorosłych (5+)
Bilety: 5 zł (dostępne od 1.08.2022)
Liczba miejsc ograniczona
Zastrzegamy sobie prawo do zmiany terminu lub odwołania wydarzenia
27 sierpnia 2022 roku, godz. 11:00-12:00, Muzeum w Tarnowskich Górach (Rynek 1)
Warsztaty: Projektowanie ubrań, czyli jak dobrać wzory i kolory
Warsztaty plastyczne nawiązujące do wystawy „Ubierało nas Tarmilo” dla dzieci i dorosłych (5+)
Bilety: 5 zł (dostępne od 1.08.2022)
Liczba miejsc ograniczona
Zastrzegamy sobie prawo do zmiany terminu lub odwołania wydarzenia
WIĘCEJ SZCZEGÓŁÓW O WYDARZENIACH W MUZEUM TUTAJ
